Kalasha Desh

Janik: Janikas Du Royak Shian

L'awakbiak una moc sari an

Janik: Janikas Du Royak Shian

Al’as’ing

Ogohek jus’i ja hikas kai al’as’ing ghoan.

Khoshai

Khojili

Khoshai:

Kal’as’i una khoshai ja karik bo shiaw a ya muraa’i istrizha zhe purus’ ogohek khoshai tan zindagi terahikas phaisala karin dai.

Khoshai ja karik:

Muraa’i istrizha zhe purus’ khoshahikani pes’t’awo te khasangai o ek thi te sala kai purus’ tan to malgeris gri dura at’iw. 

Dastur:

Istrizha awelo chat’ pe dura ataw haw tasa atan tyen.

Atan tikas maksat: se istrizha majar gri dura at’iw dai, majar pregijiw ori ghon’i tasa atan tyen.

Ma’ik ga’i’ karek: atan tikani pes’t’awo jamili tasa istrizha as ma’ik ga’i’ karin.

Ma’ik Ga’i’ karikas maksat: te jamili tasa istrizhas pi riza hikas subut, koki Kal’a’s’as masahab una jamili as bo kadar shiaw tasa riza hik bo zaruri, tasa riza nehikani dura koshani ne pal’aw.

Ishperi Karik

Isi dastur ani pes’t’awo dura isperi karik shurukgen, mumbarak doyun bati koki bo Joan tasa dura atin dai.

Cit Phucik

Isi dastur ani pes’t’awo tasa istrizhas dadas zhe bayas yao dimiani moc tasa istrizhas marzi phucika in.

Cit phucikas maksat

Kia se istrizha tan khoshai ita aw e yao tasa thara kia zor thi shiaw e ghon’i istrizhas pi phucin, se istrizha tan cit tasi ruaw maaw, se pi to khoshai ita ais haw te riza thi parin, phato khaltabari as dastur shuruk hin. Riza ne pe hawan haw to istrizha asta gri parin.

 

Khaltabari:

Khaltabri as bata istrizhas dadas tan dimiani moc hotiw jamolas dura hatya ego moasi gehenaw hiw.

Khaltabari as dastur:

Bazar ishpad’ek: khaltabari bati kuraki moc indai te dura pe azal’an pe haw jamol’as tasi sawin bazaw sawash hiw.

Bazau ko sawash hin:

Kal’s’a moc bazau tre maksat una ishpad’en s’aw tre awatai maksat riza hikas shiaw.

  1. Kas mocuna jhanjal pe ashis haw sulaa karahikas bati bazar sawash hin.
  2. Jamolasi asta riza hikas bati khaltabaran sawash hin.
  3. Kohsani una ya o kaphagi una ogogekgen bazau sawash hin.
  4. Bo wat pes’t’aw asta ogohek pashi asta sawash hin

Marat Karik:

Khaltabaran bati marat karin, kimon ki khaltabaran ita an haw te jagai zhandar marin. Chopa o ragest’i tasi ruaw marat mos then. 

Marat Zhukas Dastur:

  1. Berugul’a marat una khaltabaran jagai tasi hatya zhandar marin.
  2. Ek bira mos berugul’a phazi zhun.
  3. Ek bira mos ani o ishpen den.
  4. Ek bira o dadagul’a hatya phar karin
  5. Phar una ek sara bira wargan hiw.
  6. Marat zhu wewo khaltabaran tara gromuna asaw jamili asta khojin, te asta thara khoshani una tasa som just’ hin.

Ishpen:

Marat mos zhuhikani pes’t’awo saw jamilian hatya ishpen den, ishpen una adek au, ek chel’a mos zhe ka’i’ au mocai dai jamilian ishpen den. 

Ishpen dikas dastur:

Kica ki abi amaimi ki Kal’as’as dastur una jamilis bo kadar shiaw, jamilis as kaphagi dura hatya prus’t’ ne marat mos zhu hikani s’umber kimon ki jamili ik bhan haw tasi som nisi zhun, koshani una just’ hin. Kurai jamili ki desha thi ya o kia kromai thi ik ne abaw haw tasa khoshani thaikas bati ishpen den. Se jamil shenen ghon’i riza hiw dimiani moc khoshani una mai asta yaad aran ghon’i. 

Adesh Karik:

Marat zhukani pes’t’aw o khaltabaran jas zhe berus ek kai nisai adesh den, kiata wen’s’ kio ne.

Adesh as maksat

Adesh karikas maksat shasa ki onja se ja hawaw tasa berus dura khen thi apaw diali ghon’i. Adesh una shenen maan ki ‘tan beru a dura tu prus’t’ thi apaw de, phasat paida karikani desha ha, beruaw som prus’t’ koshan thi kia ki se maaw haw to ko’n’ kari, tan ispres saw zhe ispasur aw pi beheli gri’.

Jamolas asta adesh den ki ‘homa chul’ali tay dura ita aw, isa som prus’t’ tarika una mushkul thi, prus’t’ darik tay zemadari, tu tan zemadari prus’t’ kai pura kari.

Pundorak Phril’ek

Adesh dikani pes’t’awo khaltabaran ruaw mal thyen, tasa moc wasa as hatya jia tasi khaltabaran adek pundorak as jipai dyel. Tasa puru’z’as dadas, gada ya o tsatak tasi saw khaltabaran riza hikas maksat as bati bazi aw sawash hiw. 

 

Ruksat 

 Isi saw dastur ani pes’t’awo khaltabaran wan’ts kai ruksat karin.

S’is’a istongas 

Khaltabari ani pes’t’awo istrizha s’is’au suchin, phato rat o ek zhandar mari s’is’a istongas karin.

 

Maksat:

S’is’a istongas karikani pes’t’awo istrizha zhe purus’ sahi mahana una ja zhe beru thi taslim hin dai.

  1. S’is’a istongas mos jas zhe berus mocuna ek joan zhu heli.
  2. S’is’a istongas ani s’umber se purus’ ghost’una parik bhaaw.
  3. Mocas s’is’a istongas ne karikas surat una, dura zhe ghost’una barakat/afiyat ne hiu.

Jamolas ishpusur as dura atik

S’is’a istongas ani pes’t’awo jamolas ishpasuras dura atik pariw, dimiani moc zhe malgerian som. Menadari karıkas bati jamolas dura atik pariw dai. Ishpasuras dura zali o se ishpasuras baza ani sawash hiu zhe atik pundorak tasa jipai karel. Jamolas shukhur zhe mat’ai gri saw jamilian duray pariw, dada bayasıo bazayakaw sawash. Jamolas ek kimon bas ishpasuras dura apaw, adek kroman som ishpasuras som yawan hiw, ek kesman jamloas tan mahergeni pashal kas kai durani mocan som jamolas ust’ik nisik zhe wakphiat hiu dai. 

Moa Gat’i

Kal’as’as masahab una rishtyaas bo kadar kica ki jamilian shahan’ shenen mi thi moasi asta gona daraja shiaw koki ek matal bo mashaur ‘moa zhe s’ing suri barabar’ 

Moaa Ehmit

Moaa ehmit Kal’as’a dastur una bo shiaw.

  1. Moa gat’i una moasi ek don ya o dondas wak den.
  2. Cil’k ya o bhut san’biaikas bati asta moasi in.
  3. At’hi moasi bhagai thyen.
  4. Gos’nik una moasi rua phonyak thyen.

Chul’as khojik

Jamolas duray atikas pes’t’awo dadas to chul’as tan dura hatya khojiw dai. Deh ani saw mocan zhe jamilian kai se suda tasi duray pai maaw dai ki chopa my ja khojin dai.

Phato chopa deh ani saw moc zhe deshani tasa jamili istek mal asta gri tasa dura sarin. Beru as duray ek batyak asta gri dadas dura atik parin, shisa batyakas kai bicik batyak ghoan, dadas dura pe azalan haw shato bicik batyak istrizha muc’a den.

Muc’a dikas maksat:

Dadas dur ani barakat khul ne hiu. Shal’a bicik batyak  Kal’as’a moc shal’a bicik batyak ne ta marin, ne o darin, ne o zhun warikas den.

Phato dimiani moc ishperi den, dura hatya asta gromuni moc dari harin. Talei pes’t’awo se istrizha ek kimon mustruk tan dadas dura paw del.

Chul’as hutik:

Ek kimon mastruk pes’t’awo dadas tan chul’as berus dura hatya hutiw, 

Berus as dura hutikas phond:

  1. Giharoman som hutik
  2. Al’asing zhondtra kai hutik 
  3. Sarek kai hutik

Giharoman som hutik

Jamili zhe dadasi-bayasi tan chul’al’i a hatya giharom gri tan dimiani adek mocan som to berus dura hatya nin. Phato berus dura khaltabaran hatya geri marat karin jamolas tasi marat zhuawan adek pundorak asta del.

Al’asing zhondtra kai hutik

Ea asta chul’as dura hutikas ek dastur a ya das tan chua zhontra dai tan dimiani mocan som to ruksat kariu, al’asing zhondtra karik wew dura Khodai karin, berus as dura tai mocan hatya marat as ta karin. 

Sarek

Sarek una awel hand una Khodai karin, awel o tromish jamili khojin, chopamina o saw desh bata khojin. Sarek una saw deshani moc kura ki ita aan tasi hatya zhukas intizam asta karin, l’ab’e hin, nat karin, gho’n’ den, daun’ bajen, al’a shene kai o phato se moc jamilian batyak muti phazi del. 

 

 

Sarek as zhe al’asing zhondtras mocuna kia pharak shiaw:  

Uzur Dar Hik 

Istrizhas noh mastruck pe pura hawaw tasa wat s’is’au sucin. Phato zhantyak hika bashal una hatya pariu. Istrizha pe zac hawaw, dura mul zhe ishperi karin. Phato to ishperi dezalikuna tus’ol’ai o zhun. Sat bas za zhanti au karin. Putr pe alaw haw mumbaraki karin, chu alaw haw s’ahidari karin.

Un’dru Uchudek 

Sat bas pe pura hawaw sat ta bribo sat o tasili bashal una harin, saras dyen phato sudayak wazai o gulparik patyak gri bonin, kura ki wazal dai tasa o ya ta ma’ik ya o khui den.

  • Zac istrizha zai una hatya nik wew o ek ta duray sudyak hiu ego bashal ani istrizha tasa som hiu, se zac istrizha zai una zaliw shamon se sudayak sat chat’ tasa thar bihot’ay auyak histiw thahol’a au o zhu. 
  • Bashal ani istrizha o tasa khur zhe baza nigik wew tasa so yawan hiu. Tasa khur, baza zhe ru nigik wew istek bribo tasa thar bihot’ay histiw. 
  • Bhuniyak nigiw o gril’a kai bon’j shong una us’in. Phato istrizha saras dyen.
  • Sudayak wazaus zhe bhuniak nigawas ma’ik den. 
  • Dash bas pe pura hawaw to wazen.

S’is’ga’yak

Sudayakas awelo o chat’ cawar chinikas kai s’is’ga’yak karik ghoan. 

  • Sisgayak Bashali dur karin
  • Duray o jan’au kai onin, ek jan’au o pal’in’cak kai karin
  • Shato pal’in’cak jan’au mocuna adek ga’ng kai bisbudyak una thai cawar chinin.
  • S’is’ga’yak au hay bonj mut’a thyen.
  • Phato purus’ s’is’au kariu, istrizha o to suchel. 

Dhak bhonyak

Sudayakas dhak bhonyakas kai dhak bhonyak ghoan. 

S’is sucai dura ikani pes’t’awo se istrizha onjest’a whan’ay ne pariw ne mi o hanyak tharai nisiw, aw daz as bati pragata whan’ay pariu. Du bish baz zha tasa istrizha kia asta sam tharaw ne harin. Du bish baz pes’t’awo dhak bhonyak kariu. Se tan istimal ani saw ishnari nigiw. Cui’ but’i o wazaw, phato dura ita s’is’au suchel. Al’ay pes’t’awo se duray krom karik  bhaw. Dhak bhonyak karik wew istrizha guakas muc’a traku den zhe adek o auyak den, purus’ guakas o cakuyak muc’a den.

 

Bas' zhe Phonayak

Ghranu istrizhas bati gona sarazari bas’ den. Ek bas’ gost’una den. Sudyak as bati o mad’ira bas’ik thyen. 

  • Gos’nik karik wewo moasi rua ta phonayak thyen, shenen mi kai gad’a ayas asta phonayak den.

Written by Ishpata Nius Jan. 28, 2021, 4:16 p.m.

Copyright © 2020 All Rights Reserved Developed with love by: Feroz